Sông Gâm hoang sơ mà dịu dàng tinh tế tạo nên một bức tranh non nước
hữu tình, là nguồn cảm hứng của không biết bao nhiêu tao nhân mặc khách.
Xuất phát từ tỉnh Vân Nam (Trung Quốc), sông Gâm trải dài hàng trăm cây
số qua địa phận các tỉnh Cao Bằng, Hà Giang, Tuyên Quang để nhập vào cánh cung
sông Lô Việt Nam.
Có thể nói, sông Gâm là một trong những dòng sông kỳ thú và sống động nhất của
vùng núi Đông Bắc. Vượt qua bao ghềnh đá và núi đồi cheo leo, sông Gâm trở về
hiền hoà nằm bên chân dãy núi Pác Tạ hùng vĩ. Đây là quần thể núi đá cao nhất
huyện Na Hang với 99 ngọn núi tựa thế voi phục. Vị trí này được xem là nút thắt
cuối cùng của sông Gâm trước khi về hội tụ với dòng sông Cả. Bốn bề bao bọc bởi
đá núi, sông Gâm như một giếng trời lồng lộng, in bóng những cánh rừng trùng
điệp trên mặt nước xanh trong. Một bức tranh thuỷ mặc như hiện ra trước mắt,
thêm vài nét chấm phá của mây bay giăng kín đại ngàn. Xa xa, chiếc thuyền nhỏ
êm đềm theo dòng nước mênh mang, cảm xúc như lắng đọng dần giữa không gian rộng
lớn, cao vợi. Có đến nơi đây, con người mới cảm nhận được hết vẻ đẹp lộng lẫy
của thiên nhiên, đất trời.
Cũng chính bởi địa thế thuận lợi,
sông Gâm được tạo hoá ưu đãi ban cho sự trù phú với đa dạng các loại sản vật
cá, tôm…Tương truyền rằng, dọc bờ sông đã từng hình thành hàng trăm làng chài,
chỉ chuyên đánh bắt cá để tiến vua. Nổi tiếng nhất là làng chài Phúc Ninh với
những thợ thuyền được mệnh danh là các “cư dân rái cá”. Sông Gâm là nơi sinh
sống của vô số các loài cá quý, nào dầm xanh, anh vũ, cá hoả…Hằng năm, chúng
thường tìm đến các vách đá, hang sâu dưới lòng sông để đẻ trứng. Ngày nay, nghề
đánh bắt cá trên sông Gâm vẫn được duy trì. Cứ vào đầu mùa thu, hàng chục ghe
thuyền lại sẵn sàng vó lưới cho một chuyến hành trình trên sóng nước. Ngoài
đánh bắt cá, người dân nơi đây còn sinh sống bằng nghề chèo đò ven sông. Vào
mùa du lịch, khách du lịch từ khắp mọi nơi đến tham quan thích thú việc ngồi
trên những chiếc thuyền nhỏ, vừa thưởng ngoạn cảnh sắc thiên nhiên vừa nghe
người dân địa phương kể những tích xưa gắn liền với mảnh đất thiêng liêng này.
Sông Gâm mang âm hưởng núi rừng là
một món quà vô giá mà thiên nhiên đã dành tặng cho con người. Đến với sông Gâm,
du khách như được hoà mình với đất trời và cảnh sắc tuyệt đẹp làm say đắm lòng
người.